جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دغدغ? «معنای زندگی» یکی از اساسی ترین دغدغه های آدمی است که از اعماق وجود او برمی-خیزد. یکی از حوزه های مرتبط با «معنای زندگی»، مقول? «جهان بینی» است که از سه بُعد «هستی شناسی» و «انسان شناسی» و «اخلاق» تشکیل یافته است. هر فردی براساس جهان بینیِ خاص خویش به پرسش از «معناداری» یا «بی معنایی» زندگی پاسخ می دهد. مقول? «معنای زندگی» را می توان در سه رویکرد «هدف» و «ارزش» و «فاید?» زندگی مورد بررسی قرار داد. معنای زندگی در فلسف? افلاطون به هر سه رویکرد فوق قابل اطلاق است. هدف اصلی این پایان نامه، بررسی معنای زندگی در فلسف? افلاطون و تعیین موضع گیری خاص او نسبت به مقول? «معنای زندگی» است. دست یابی به این مهم، در گروِ نیل به جهان بینی خاص افلاطون امکان پذیر است. بنابراین ابتدا سه نظری?«هستی شناسی» و «انسان شناسی» و «اخلاق» افلاطون مورد بررسی قرار گرفته تا در پرتو آن بتوان به دیدگاه او نسبت به معنای زندگی نیز دست یافت.

تراژدی و به طور کلی شعر، به عنوان هنری والا، تربیت جامعه را در یونان باستان عهده‌دار بود. تراژدی عرصه‌ای بود که در آن شعر و هنر با فلسفه، دین، سیاست و جامعه به‌ هم گره ‌خورد و در قالب نمایش که نمادی از زندگی انسان بود در بطن زندگی افراد دولت-شهر وارد شد. مردم یونان باستان که مشتاقانه برای دیدن تراژدی‌ها به آمفی-تئاترها می‌شتافتند، به شدت تحت تاثیر سخنان شاعران بودند. از همین منظر است که هومر را بزرگترین مربی و آموزگار یونانیان می‌نامند.

گئورگ ویلهلم فردریش هگل (1831-1771) فیلسوف آلمانی از جمله متفکرانی است که نظریاتش درباب هنر از دقت و موشکافی خاصی برخوردار است. او عقایدش را در زمینه هنر به تدریج و مرحله به مرحله و متناسب با سیستم دیالکتیکی‌اش می‌پروراند و پیش می‌برد. در فلسفه هگل، هنر در حوزه‌ی روح مطلق مطرح می‌شود و مثلث «هنر، دین، فلسفه» را تشکیل می‌دهد. به نظر هگل با توجه به اینکه هر اثر هنری دو بخش دارد (ماده یا صورت، و روح یا معنا/محتوی) در سیر تاریخی زمانی ماده بر روح غالب می‌شود، زمانی این دو متعادل و هماهنگ می‌شوند و زمانی روح بر ماده غالب می‌شود. مرحله‌ای که ماده بر روح غلبه دارد مرحله هنر سمبولیک است. این مرحله، مرحله اول است و معمولا مربوط به دوران کهن است و بیشتر با هنر معماری شناخته می‌شود. مرحله‌ای که ماده و روح به توازن و تعادل می‌رسند مرحله هنر کلاسیک است که بیشتر با دوران یونان باستان و با هنر مجسمه‌سازی شناخته می‌شود و مرحله سوم مرحله هنر رمانتیک است که روح بر ماده غلبه دارد و به دوران مدرن و نو مربوط می‌شود و هنرهای ممتاز این دوران نقاشی، موسیقی و شعر است. روح اگرچه در هنر رمانتیک ماده را کنار می‌گذارد، ولی برای دستیابی به حقیقت موفق نمی‌شود، بلکه اصالت هنری‌اش را از دست می‌دهد و ناچار حوزه دیگری برای روح گشوده می‌شود. این حوزه حوزه دین است که خودش نقش واسطه را برای به کمال رساندن روح بازی می‌کند، چون کمال روح در فلسفه است. پس دین حد واسط هنر و فلسفه است و به هر کدام شباهت‌هایی دارد. هگل هرچند مقام والایی برای هنر در نظر می‌گیرد، دین و بعد از آن فلسفه را در جایگاه بسیار والاتری از هنر قرار می‌دهد. او به تعبیر بعضی‌ها از «مرگ هنر» یعنی پایان آن، حرف می‌زند، درحالیکه پایان هنر از نظر هگل به معنای پایان رسالت هنر در شناخت مطلق است و نه مرگ و محو شدن آن از ساحت هستی.

از آنجائیکه افلاطون و ارسطو، هر دو، از فیلسوفانی هستند که تاثیر بزرگی بر اندیشه فیلسوفان پس از خود، حتی تا عصر حاضر، داشتهاند و به دلیل اهمیتی که جدایی در درک اندیشه این دو فیلسوف، به خصوص در بنیادیترین نظریاتشان، یعنی نظریه مثل افلاطونی و نظریه صورت ارسطو، برخوردار است، و همچنین به دلیل ارتباط جدایی با مهترین مباحث هستیشناختی و معرفتشناختی در فلسفه این دو فیلسوف، در این پایاننامه به بررسی مسئله جدایی در فلسفه افلاطونی- ارسطویی میپردازیم.مسئله‌ای که این پایان‌نامه به بررسی آن اختصاص دارد این است که آیا جدایی به همان نحو وشدتی که ارسطو معتقد است در فلسف? افلاطونی وجود دارد یا نه؟ و آیا واقعاً نظری? مُثُل افلاطونی مشکلاتی را که ارسطو به وجود آنها در این نظریه معتقد بود ایجاد می-کند یا نه؟ آیا به صرف این دلایل می‌توان نظری? مُثُل افلاطونی را رد کرد؟ و آیا ارسطو در نظری? صورت خود موفق به حلّّ این مسئله شده است؟

موضوعی که در این پایان‌نامه مورد بررسی قرار می‌گیرد، شک است و قصد داریم دیدگاه دو متفکر را در این راستا به چالش بکشیم. یکی اندیش‌مندی از ایران زمین یعنی ابوحامد غزالی با محوریت کتاب المنقذ من‌الضلال و دیگری اندیش‌مندی فرانسوی به نام رنه دکارت با محوریت تأملات در فلسفه اولی. غزالی در کتابش علومی چون کلام، فلسفه و تعلیم را مورد بررسی قرار می‌دهد و سعی در رد آنها دارد و برای رد آنها براهینی می‌آورد. او در نهایت به تصوف می‌رسد، آن را می‌پذیرد. و سعی می‌کند از طریق تهذیب نفس پای در این طریق بگذارد. غزالی در این بین به اثبات عقل می‌پردازد و نشان می‌دهد که کارایی عقل تا آنجاست که ما را به حقیقتی به نام نبوت رهنمون ‌شود. از سوی دیگر دکارت در تأملات با انکار ادراکات حسی شروع می‌کند و دامنه‌ی شک را تا مسائل ریاضی و بدهیات گسترش می-دهد. او سر انجامبا تکیه بر منی که می‌اندیشد و وجود دارد، بر شک خویش فائق می‌آید و سپس کم‌کم به اثبات خدا و جهان می‌پردازد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

از نظر عموم متکلمان عدلیه به دست می آید که ایمان برای دستیابی به ثواب شرط است زیرا ثواب امر اختیاری است که موجب استحقاق می شود وبرای آن قیود همراه با بزرگداشت را ذکر کرده اند که بدون ایمان بی معناست از طرف دیگر آنان چون ثواب را امری استحقاقی می دانند هم ایمان وهم نیت را در آن شرط می دانند،عموم متکلمان عدلیه برای دستیابی به ثواب همراهی فعل با مشقت را شرط می دانند اگر چه برخی آن را شرط نمی دانند، اما اشاعره از اساسبر اساس مبانی خود نقشی برای انسان در نایل شدن به ثواب قائل نیستند لذا در این که معیار دستیابی به ثواب چیست آنان دلیل قانع کننده ای ندارند وتنها با توجیهاتی مانند نظریه کسب بر آنند که آن را توجیه کنند.از متون دینی هم به دست می آید که ایمان ونیت در دستیابی به ثواب شرط است،اما دربارهشرط بودن مشقت می توان گفتکه سختی در عمل برای نایل شدن به ثواب موضوعیت ندارد اگرچه ، اگر عملی نسبت به عمل دیگر سخت ویا سخت تر بود،در صورت تساوی در سایر ارکان نایل شدن به ثواب ،عمل سخت ویا سخت تر از ثواب بالاتری برخوردار خواهد بود. واین سخن با مراتب داشتن ثواب که عقل ونقل برآن دلالت دارند، هماهنگ است.

با وجود اینکه مسئله معاد جسمانی مورد پذیرش اندیشمندان اسلامی است ولی مسئله کیفیت جسم در معاد جسمانی از مسائل مورد اختلاف بین آنهاست اکثر متکلمان از جمله خواجه نصیر بر این باورند که بعد از مرگِ بدن دنیوی، ومتفرق شدن اجزای این بدن، به وسیله اراده و قدرت خداوند اجزای متفرق شده جمع می‌گردد و بدن اخروی ساخته می‌شود و عود ارواح بر این ابدان صورت می‌گیرد، و کیفیت جسم همان کیفیت اجزای پراکنده خواهد بود. اما دیدگاه فلاسفه اسلامی از جمله ملاصدرا و علامه طباطبایی و ابن‌سینا و... متفاوت از دیدگاه متکلمان است، از دید حکمت متعالیه کیفیت جسم اخروی از قبیل همان کیفیت بدن دنیوی که دارای ماده و استعداد بود نیست؛ بلکه بدنی است که در برزخ جسم مثالی است، و متناسب با نشئه آخرت است و این بدن توسط نفس با کمک خیال، ابداع می‌گردد. در حکمت مشاء هم عقیده بر این است که بدن اُخروی از جنس اجسام فلکی بوده و دارای کیفیّات آن اجرام می‌باشد. و از دید علامه طباطبایی بدن اخروی همان بدنی است که از استخوان های پوسیده شکل می‌گردد و عود ابدان بر ارواح صورت می گیرد. در این نوشتار تلاش خواهد شد ضمن تبیین دیدگاه فلاسفه و متکلمان اسلامی دیدگاه صحیح با استناد به آیات و روایات روشن شود

در تاریخ فلسفه هموارهمسأله خدا یکی از دغدغه های فیلسوفان بوده است وتاریخ ادیان نیز گواهی می دهد که متألهان، برای دفاع و تبیین آموزه های دینی خود از پژوهش های فلسفی سود جسته اند. خدا بدون تردید مناقشه آمیزترین و بحث خیز ترین موضوع تاریخ بوده و خواهد بود. مسأله ی الحاد و خدا ناباوری مقوله ای خطیر در حوزه الهیات به شمار می رود ودر چندین موردبه طور طبیعی و عادی در اعتقادات دینی افراد رخنه کرده است. منکران و ملحدان علاوه برتشکیک در براهین خداشناسی سعی می کنند با دلایل و شبهات مختلف مدعای خود ، عدم وجود خدا را اثبات کنند. این پژوهش به نقل و نقد شبهه های متعدد در عرصه ی خدا شناسی اختصاص دارد . شبهه هایی که از عصر ظهور دین و ترویج اندیشه ی خداباوری و اینک نیز به شکل های سنتی و جدید البته با شدت بیشتر اندیشه ی خدا پرستی را مورد آماج حملات خود قرار داده است.به تعبیر دیگر وجود خداوند مستغنی از دلیل و برهان است اما برای نشان دادن وجود خداوند و اثبات آن برای غیر متألهان اعم از جاهل و شکاک و ملحد، خصوصا در عصر کنونی که باور به خداوند و دین مورد آماج شبهات مختلف قرار گرفته است اقامه ی براهین برای اثبات خداوند و پاسخ به شبهات امری ضروری می باشد و براهینی که برای اثبات خداوند بیان شده مستحکم ترین براهین برای اثبات خداوند بوده و خواهند بود .معروفترین تقسیم بندی براهین خداوند به سه دسته است که عبارتند از: برهان جهان شناسی ، برهان وجود شناسی و برهان طبیعی یا غایت شناسی است که برهان جهان شناسی شامل براهین وجوب وامکان، فطرت، حدوث وحرکت وبرهان وجود شناسی که مربوط به برهان وجودی آنسلم است و برهان نظم جزء برهان غایت شناسی است با توجه به این براهین می توان بر ادله ی و شبهات منکران وملحدان خداوند پاسخ گفت. در این پژوهش ضمن گزارش از شبهات و دلایل منکرین خداوند و طرفداران و طراحان آن با رویکرد کلامی وفلسفی در صورت مناسب به تحلیل و نقد شبهات با تکیه بر اندیشه ی شهید مطهری با جهت گیری تحلیلی و توصیفی و انتقادی می پردازیم .